Bij het lassen komt er een enorme warmte vrij om metaal te smelten en onderdelen te verbinden. Dit proces genereert een kleine hoeveelheid verdampend metaal, die uitmondt in metaaldamp. Deze damp bestaat uit microscopisch kleine metaaldeeltjes en gassen die zich verzamelen in een wolk van metaalrook. Deze rook stijgt op en kan ingeademd worden door de lasser of mensen in de nabijheid. Zonder de juiste beheersmaatregelen kunnen lassers blootgesteld worden aan deze schadelijke rook, met aanzienlijke gezondheidseffecten op zowel korte als lange termijn.
Zichtbare rookwolken bevatten vaak metaaldeeltjes, metaaloxiden en, indien gebruikt, vloeimiddel. Onderzoekers leren steeds meer over de gevaren van lasrook en de risico’s die - afhankelijk van de gebruikte metalen, concentratieniveaus en blootstellingstijd - kunnen variëren. Lasrook, inclusief die van zacht staal, is nu geclassificeerd als kankerverwekkend (groep 1), met risico's op long- en mogelijk nierkanker.
Metalen die lasrook kunnen veroorzaken, zijn o.a.:
- Mangaan
- Chroom (waaronder hexavalent chroom Cr VI)
- IJzer
- Aluminium
- Cadmium
- Nikkel
- Koper
- Lood
- Zink
Wat zijn de gezondheidsrisico’s van het inademen van lasrook op de lange termijn?
Inademing van metaaldamp kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarom is het essentieel om de blootstelling van werknemers goed te beheersen. Zonder effectieve maatregelen of ademhalingsbeschermingsmiddelen kunnen werknemers op bouwplaatsen veel lasrook inademen. Dit kan leiden tot metaaldampkoorts, een griepachtige aandoening die 24 tot 48 uur na het lassen optreedt, met symptomen zoals oog-, neus- en keelirritatie, duizeligheid en misselijkheid. Opmerkelijk is dat dit vaker optreedt na een periode van afwezigheid van het werk bijvoorbeeld in het weekend of tijdens vakanties.Mogelijke langetermijngezondheidsrisico's van bepaalde soorten lasrook zijn onder andere:
- Chronische longziekten en longkanker.
- Damp van stoffen, zoals cadmium en lood, kan nierbeschadiging veroorzaken, terwijl mangaandamp schade kan aanrichten aan het centrale zenuwstelsel.
Advies veilig werken bij slijpen en lassen
Wilt u advies over welke maatregelen u kunt nemen en welke PBM's u moet dragen om goed beschermd te zijn bij het slijpen en lassen? Vul dan via onderstaande button uw contactgegevens in en wij nemen vrijblijvend contact met u op voor een adviesgesprek.
Wat zijn de gevaren van hexavalent chroom?
Een van de meest voorkomende materialen die wordt aangetroffen in lasrook is haxavelent chroom. Chroom komt van nature voor in de aardkorst, maar de zeswaardige (hexavalente) vorm is het meest schadelijk voor de gezondheid. Voorkomende gezondheidsproblemen zijn longkanker en nier- en leverbeschadiging. Bij het lassen van roestvast staal kunnen hexavalente chroomdampen vrijkomen, die in de lucht terechtkomen. Werknemers kunnen ook worden blootgesteld via verven, pigmenten en kunststoffen.De maximale toegestane hoeveelheid hexavalent chroom in de lucht op de werkplek mag niet hoger zijn dan 0,05 mg/m³, gemeten over een periode van 8 uur. Voorzorgsmaatregelen zijn essentieel bij lassen, spuiten, schuren of slijpen om blootstelling te beperken.
Wat zijn de gevaren van mangaan?
Een ander veel voorkomend metaal in lasrook is mangaan. Mangaan is een metaal dat vaak wordt toegevoegd aan staal om het sterker te maken. Tijdens lassen, slijpen of snijden van materialen die mangaan bevatten, kunnen werknemers worden blootgesteld aan gevaarlijke mangaanoxidedampen. Inademing van deze dampen kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals schade aan het zenuwstelsel. Bij langdurige blootstelling kan dit ernstige gevolgen hebben.In 2018 werd de grenswaarde voor mangaan verlaagd naar 0,05 mg/m³, omdat ook lage concentraties al schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.
Wat zijn de gevaren voor de ogen bij lassen?
Elektrisch booglassen brengt specifieke risico's met zich mee voor ogen, gezicht en longen. Het proces produceert UV- en infraroodstraling, evenals fel licht dat permanent oogletsel kan veroorzaken. Daarnaast kunnen lasspatten en slijpdeeltjes fysiek letsel aan de ogen toebrengen.Brandwonden op het net- of hoornvlies zijn veelvoorkomende oogletsels bij laswerk. Ook kan een lasoog ontstaan door blootstelling aan UV-straling. Vaak doordat werknemers geen oogbescherming dragen of hun lashelm omhoog hebben bij het ontsteken van een boog. Langdurige blootstelling kan leiden tot netvliesdegeneratie, staar en huidkanker. Deze letsels kunnen worden voorkomen met de juiste bescherming. Het is belangrijk om PBM’s te kiezen die passen bij de intensiteit van het laswerk. Raadpleeg regelgeving of de norm ISO 19734:2021 voor richtlijnen over oog- en gezichtsbescherming.
Lichamelijk oogletsel ontstaat wanneer stof, slijpsel of lasspatten in de ogen terechtkomen. Dit gebeurt wanneer metaaldeeltjes met hoge snelheid de buitenste laag van het oog, zoals de sclera (het witte deel) of de cornea (het voorste weefsel), binnendringen. Zonder snelle behandeling kunnen deze verwondingen leiden tot infecties en mogelijk blindheid.
Wat zijn de gevaren van harde geluiden veroorzaakt door lassen?
Gehoorverlies door lawaai komt vaak voor bij lassers in de bouw. Puls- en hoogstroomlasprocessen, evenals koolstofbooglassen, TIG-lassen (pulserend), slijpen en schuren, kunnen gevaarlijke geluidsniveaus veroorzaken. Onjuiste gehoorbescherming kan gehoorschade veroorzaken of communicatieproblemen opleveren. Te weinig bescherming kan leiden tot gehoorletsel, terwijl te sterke bescherming werknemers kan hinderen bij het horen van waarschuwingen, zoals alarmsignalen of achteruitrijdende voertuigen.Vanaf welk geluidsniveau loop ik risico op gehoorletsel?
Als u werkt in een lawaaiige omgeving met geluidsniveaus van 85 decibel of meer en slechts 10% van de tijd gehoorbescherming draagt, wordt de effectiviteit van die bescherming drastisch verminderd. Gehoorverlies door lawaai (NIHL) ontstaat door schade aan de haarcellen in uw oren. Deze sensorische cellen sterven uiteindelijk af door blootstelling aan harde geluiden, en in tegenstelling tot andere cellen in het lichaam kunnen haarcellen zich niet herstellen of opnieuw groeien. Draag gehoorbescherming daarom altijd voor een effectieve bescherming.
Gevaar van gehoorverlies ontstaat dus bij 85 dB (bij een blootstelling van gemiddeld 8 uur). We geven u een duidelijk overzicht van geluidniveaus bij specifieke bouwwerkzaamheden:
| Geluidsniveau dB(A) | Proces |
| 75 | TIG-lassen |
| 85 | Gehoorverliesrisico (bij tijdgewogen gemiddelde van 8 uur) |
| 85-95 | MMA-lassen |
| 90 | Vlamsnijden (meestal boven 90 dB(A) bij snijddiktes van meer dan 40mm) |
| 95 | Vlamgutsen |
| 95-102 | MIG-lassen |
| 95-105 | Slijpen, MIG-lassen |
| 98-105 | Plasmasnijden (handmatig tot 100 A, alleen snijden tot 25mm dikte) |
| 105 | Ontslakken/chippen |
| 100-115 | Gutsen met koolstofelektrode |
